Het is misschien moeilijk om niet boos te zijn op PVV-stemmers, maar hoogstwaarschijnlijk waren de meesten van hen niet gemotiveerd door intolerantie. Eerder door angst. Velen hebben het gevoel dat alles om hen heen instort: inkomen, zorgsysteem, huisvesting, energie, armoede onder werkenden. De ‘bestaanszekerheid’ thema’s dus.
In de campagne begonnen onze neoliberale vrienden te schreeuwen dat dit allemaal werd veroorzaakt door migratie (lees: niet door hen). En aangezien er geen effectieve reactie kwam van de progressieve vleugel, domineerde dit onderwerp de media. Dat was op zichzelf al absurd. Migratie is eigenlijk geen probleem, de VVD heeft dit tot een probleem gemáákt. Veel (de meeste) kiezers volgen de debatten niet echt. En al volg je ze wel, want onthoud je er nou eigenlijk van? Veel kiezers willen alleen met hun stem ‘een statement’ maken om te laten weten dat ze ontevreden zijn. Over van alles. Maar eenmaal in het stemhokje herinneren ze zich alleen ‘migratie’.
De mensen met het overschot aan vermogen en macht hebben de aandacht van henzelf afgeleid. En dus ook van hoe ze de omstandigheden hebben gecreëerd, waar de populistische kiezers worden nu tegen in opstand wil komen. Ze legden de schuld bij de meest kwetsbare groep, maar waren daarin iets te succesvol. Misschien ook omdat ze beter weerwoord hadden verwacht van de progressieve kant. Maar daar waren ze te druk bezig om kiezers bij elkaar weg te kapen. Pas gisteravond, na de uitslag, zagen we voor het eerst een gepassioneerde Timmermans.
De strategie om vooral de PVV niet te willen werkte dus niet. Het is voor de progressieve partijen nu tijd om te vertellen wat ze wél willen. Bevlogen, begrijpelijk en met durf. Ga niet alleen voor de kwetsbare groepen staan, maar ook tegenover de te machtige, te vermogende klasse.
Om mr. Miyagi te parafraseren: Er zijn geen verliezers bij verkiezingen. Je wint, of je leert.
Deze uitslag is een kans.
Afbeelding gegenereerd door Adobe Firefly.
Erwin Fisser 